08.07.2020
GERİ KAZANIM KATILIM PAYINA İLİŞKİN
YÖNETMELİĞİN UYGULANMASINA DAİR
USUL VE ESASLARDA
DEĞİŞİKLİK YAPILDI
Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin Yönetmeliğin Uygulanmasına Dair Usul ve Esaslarda değişiklikler yapılmış ve uygulamaya ilişkin örnekler verilmiştir. Buna göre;
1) İthalat işlemlerinde, serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tescil tarihi, ithalat işleminin gerçekleştiği tarih olarak esas alınacaktır.
Ayrıca “ihracat", "İade" ve 'Taşıma Ekipmanı" tanımları yapılmıştır.
2) Üretim makinalarının bir parçası olarak değerlendirilen, bu makinalarda kullanıma yönelik olarak tasarlanan ve endüstriyel amaçlı üretime konu olan hammaddenin (kâğıt, kumaş, iplik, metalik levhalar vb. malzemelerin) taşınması, korunması ve kullanıma alınmasını sağlayan rulolar, makaralar, masuralar, rolikler ve bobinler ambalaj olarak değerlendirilmeyecektir.
Alüminyum folyoların ve streç filmlerin ruloları, temizlik kâğıdı ruloları, ipliklerin makaraları gibi satış noktalarında ürünlerin satışa sunumu amacıyla kullanılan bobinler, makaralar, rulolar ve benzeri malzemeler ambalaj olarak değerlendirilecektir.
3) Karayolu, demiryolu, deniz yolu ve havayolu taşımacılığında ürün/eşya/malzeme ile birlikte piyasaya arz işlemlerine konu edilen (iade alınmak şartı ile belirli bir teminat karşılığında verilenler dahil) ahşap, plastik, metal vb. malzemelerden imal edilmiş paletler, sepetler, konteynerler, kasalar ve benzerleri nakliye ambalajı olarak değerlendirilecek olup; ürün ile birlikte piyasaya arz işlemlerine konu edilmeyenler ise bu tanımın dışında tutulmuştur.
4) Bakanlıkça belirlenen esaslar doğrultusunda depozito yönetim sisteminin kurularak Bakanlıktan onay alınması durumunda; depozito uygulaması dâhilinde geri toplanmak üzere piyasaya arz edilen ambalajlar için geri kazanım katılım payı beyanı verilecek ancak geri kazanını katılım payı ödenmeyecektir.
Depozito uygulaması dâhilinde piyasaya sürülen ancak geri toplanamayan miktarlar için ise geri kazanım katılım payı ödenecektir. Depozito uygulamalarına yönelik işlemler Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde gerçekleştirilecektir.
5) İhtiyaç sahiplerine iletilmek üzere kâr amacı gütmeyen hayır veya insanî yardım kurum/kuruluşlarca dağıtılan ambalajlı ürünler için geri kazanını katılım payı yükümlülüğü oluşmayacaktır.
6) Müşterilerine tek kullanımlık bardaklar ile sıcak/soğuk içecek ikramı yapmakta olan gerçek/tüzel kişilerin satış noktası olmaları sebebiyle sıcak/soğuk içecek ikramında kullandığı tek kullanımlık bardaklar için geri kazanım katılım payı yükümlülükleri bulunduğu hakkında örnek verilmiştir. Örneğin, faaliyet konusu sadece konfeksiyon ürünleri satışını gerçekleştirmekte olanlar bu kapsamdadır.
7) Geri kazanım katılım payına tabi olan piyasaya arz edilmiş herhangi bir ürünün/ambalajlı ürünün son kullanım/tüketim tarihinin geçmesi nedeni ile piyasaya sürenlerce piyasadan geri toplatılması halinde iade uygulamasına yönelik düzenleme yapılmıştır.
8) Okul içinde yer alan kantinlerde tek kullanımlık bardaklarla/tabaklarla içecek/yiyecek sunulması halinde, kantin işletmecileri satış noktası olarak değerlendirilmektedir. Kantin işletmecilerinin ürünlerini sunarken kullandığı tek kullanımlık bardaklar/tabaklar ambalaj kapsamında yer aldığından kantin işletmecileri piyasaya süren olarak geri kazanım katılım payı uygulamasına tabi olacaklardır.
9) Yeniden kullanılabilir ambalajlara yönelik depozito uygulamaları için açıklamalarda bulunulmuştur. Yeniden kullanılabilir ambalajlara yönelik depozito uygulamaları kapsamında Bakanlıkça belirlenen Usul ve Esaslar kapsamında depozito uygulama planı hazırlanacak ve Bilgi Sistemi üzerinden Bakanlığa sunulacaktır.
10) Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin Yönetmeliğe tabi olan bitkisel yağlardan satış şekline (ambalajlı veya dökme) bağlı olmaksızın geri kazanım katılım payı tahsil edilecektir.
11) Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından zirai ilaç/bitki koruma ürünü olarak tanımlanan ürünlerin geri kazanım katılım payı uygulamasına tabi olan ürünler kapsamında olduğu belirtilmiştir.
İlaç ithalatında geri kazanım katılım payı uygulaması örnekler yardımıyla açıklanmıştır.
12) Yurt içinde araç üretimi yapan gerçek/tüzel kişiler; orijinal eşya/parça kapsamında kullanmak üzere temin ettiği lastikler (stepne lastikler de dahil) için geri kazanım katılım payı beyanı yapacak, ancak geri kazanım katılım payı ödemeyeceklerdir.
Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin Yönetmelik kapsamında yapılacak bildirim ve beyanların piyasaya sürenler/ithalatçıların ilgili muhasebe sorumluları tarafından incelenip onaylanması, Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca gerekli görülmesi halinde de yeminli mali müşavirlere inceletilmesi ve doğrulatılmasının esas olduğu belirtilmiştir.
2872 sayılı Çevre Kanunu’na 29/11/2018 tarih ve 7153 sayılı Kanunla eklenen Ek 11, Ek 12, Ek 13 maddelerin uygulamasını göstermek amacıyla 31 Aralık 2019 tarih ve 30995 sayılı (4. Mükerrer) Resmi Gazetede Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin Yönetmelik yayımlanmıştı.
Daha sonra Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nca söz konusu Yönetmeliğin 6’ncı maddesi birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında “GERİ KAZANIM KATILIM PAYINA İLİŞKİN YÖNETMELİĞİN UYGULANMASINA DAİR USUL VE ESASLAR" 07.02.2020 tarihli Bakan Olur'u ile yayımlanmıştı.
Bu defa söz konusu Usul ve Esasları değiştiren 29 Haziran 2020 tarihli “Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin Yönetmeliğin Uygulanmasına Dair Usul ve Esaslarda Değişiklik Yapılmasına Dair Usul ve Esaslar” yayımlanmıştır.
Yönetmelik kapsamında yapılacak bildirim ve beyanların piyasaya sürenler/ithalatçıların ilgili muhasebe sorumluları tarafından incelenip onaylanması, Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca gerekli görülmesi halinde de yeminli mali müşavirlere inceletilmesi ve doğrulatılmasının esas olduğu belirtilmişti.
Geri Kazanım Katılım Payı İlişkin Yönetmeliğin Uygulanmasına Dair Usul ve Esaslar ve gerekse Geri Kazanım Katılım Payı İlişkin Yönetmeliğin Uygulanmasına Dair Usul ve Esaslarda Değişiklik Yapılmasına Dair Usul ve Esaslar ile ilgili dikkat çeken en önemli nokta Bakanlığın yönetmelik hükmünü açıklayıcı örneklerle desteklenerek netleştirmeye çalışmasıdır.
Bu noktada normalar hiyerarşi gereği kanunlar anayasaya, yönetmelikler yasaya aykırı hükümler içeremeyecekleri gibi, daraltıcı veya genişletici yorum da getiremezler.
İdare hukuku teorisine göre adsız düzenleyici işlem niteliğindeki Geri Kazanım Katılım Payı İlişkin Yönetmeliğin Uygulanmasına Dair Usul ve Esasların da 2872 sayılı Çevre Kanunu’na ve 1982 Anayasası’nın 73’üncü maddesinde vücut bulan vergilerin kanuniliği ilkesine aykırılık teşkil edemeyeceği, bir başka deyişle kanunda açıkça ifade edilmedikçe yönetmelik uygulamasına dair usul ve esaslarla, uygulamanın açıklayıcı örneklerle desteklenerek netleştirilmesi adına vergi salınamayacağının dikkate alınması gerektiği değerlendirilmektedir.