ELEKTRONİK DEFTER
VE BELGE UYGULAMALARINA İLİŞKİN
YENİ GENEL TEBLİĞ TASLAĞI YAYIMLANDI
Mevcut düzenlemelere göre 2017 hesap dönemi brüt satış hasılatı 10 milyon TL ve üzeri olan mükelleflerin 2019 hesap döneminde, e-defter tutma ve 1 Ocak 2019 tarihinden itibaren e-fatura düzenleme zorunluluğu başlamıştı.
Gelir İdaresi Başkanlığı internet sitesinde, yürürlükte bulunan elektronik defter ve belge uygulamalarının;
a) Kapsamının genişletilmesi için yeni mükellef gruplarının belirlenmesine,
b Yeni elektronik belge uygulamalarının (e-Dekont, e-Sigorta Poliçesi, e-Sigorta Komisyon Gider Belgesi, e-Döviz Alım-Satım Belgesi, e-Gider
Pusulası ) başlatılmasına,
c) Elektronik defter ve belge uygulamalarına ilişkin mevzuatın sadeleştirilmesi amacıyla, bugüne kadar yayınlanmış olan 19 adet Genel Tebliğ yerine TEK bir Genel Tebliğ hazırlanmasına,
yönelik “Elektronik Defter ve Belge Uygulamalarına İlişkin Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğ Taslağı” yayımlanmıştır.
Söz konusu Tebliğ Taslağı ile 2018 veya müteakip yıllar cirosu 5 milyon TL’yi aşan mükelleflere 1.1.2020 tarihine kadar (2019 ve izleyen yıllar cirosu 5 milyon TL’yi aşan mükelleflere ise ilgili yılı izleyen 2’nci yılın başından itibaren) e-Fatura ve e-Defter uygulamasına geçiş zorunluluğu getirilmektedir.
Ayrıca e-İrsaliye, e-Serbest Meslek Makbuzu, e-Müstahsil Makbuzu vb belge uygulamalarına 1/1/2020 tarihinden itibaren zorunlu olarak dahil olması gereken mükellef grupları yeniden belirlenmiştir.
Yürürlükte bulunan Vergi Usul Kanunu Tebliğlerine göre e-Fatura, e-Defter ve e-Arşiv tanımları aşağıdaki gibidir.
E-fatura, 397 sıra No.lu VUK Genel Tebliğinde yer alan şartlara uygun olan ve elektronik belge biçiminde oluşturulmuş fatura olarak tanımlanmaktadır. E-Fatura, yeni bir belge türü olmayıp, kağıt fatura ile aynı hukuki niteliklere sahiptir.
Elektronik arşiv ise 433 No.lu VUK Genel Tebliğinde yer alan şartlara uygun şekilde elektronik ortamda oluşturulan faturanın elektronik ortamda muhafaza ve ibraz edilmesi anlamına gelmektedir E-Fatura, e-fatura sistemine kayıtlı olan mükelleflere düzenlenirken, e-arşiv olarak düzenlenen fatura e-Fatura Uygulamasına kayıtlı olmayan vergi mükelleflerine ve vergi mükellefi olmayanlarla ilgilidir.
e-Defter ise Vergi Usul Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu hükümleri gereğince tutulması zorunlu olan defterlerin ilgili idareler tarafından belirlenen format ve standartlara uygun biçimde elektronik dosya biçiminde hazırlanması, bastırılmaksızın kaydedilmesi, değişmezliğinin, bütünlüğünün ve kaynağının doğruluğunun garanti altına alınması ve ilgililer nezdinde ispat aracı olarak kullanılabilmesine imkan tanımayı hedefleyen hukuki ve teknik düzenlemeler bütünü olarak tanımlanmaktadır.
Bugüne kadar Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri ile yapılan düzenlemelerle aşağıdaki mükelleflere e-defter ve e-fatura uygulaması zorunluluğu getirilmiştir.
1) Petrol Piyasası Kanunu kapsamında madeni yağ lisansına sahip olanlar,
2) Petrol Piyasası Kanunu kapsamında madeni yağ lisansına sahip olanlardan 2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden 31/12/2011 tarihi itibariyle asgari 25 Milyon TL brüt satış hasılatına sahip olanlar,
3) Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (III) sayılı listedeki malları imal, inşa veya ithal edenler,
4) Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (III) sayılı listedeki malları imal, inşa veya ithal edenlerden 2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden 31/12/2011 tarihi itibariyle asgari 10 Milyon TL brüt satış hasılatına sahip olanlar,
5) Elektronik fatura ve elektronik defter uygulamasına geçme zorunluluğu getirilen mükellefler; tam bölünme, birleşme (devralma şeklinde birleşme ve yeni kuruluş şeklinde birleşme) veya tür (nev’i) değişikliğine gitmeleri halinde devrolunan veya birleşilen tüzel kişi mükellefler ile tam bölünme veya tür (nev’i) değişikliği sonucunda ortaya çıkan yeni tüzel kişi mükellefler,
6) 2014 veya müteakip hesap dönemleri brüt satış hasılatı 10 Milyon TL ve üzeri olan
mükellefler,
7) Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli I sayılı listedeki malların imali, ithali, teslimi vb. faaliyetleri nedeniyle Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK)'ndan lisans alan mükellefler (Bayilik lisansı olanlar, münhasıran bu lisansa sahip olmaları nedeniyle bu kapsamda değerlendirilmez).
8) Hazine ve Maliye Bakanlığı, e-defter, e-arşiv ve e-fatura uygulamasına dahil olan mükellef sayılarını artırmayı hedeflemektedir. Bu kapsamda, yürürlükte bulunan elektronik defter ve belge uygulamalarının;
a) Kapsamının genişletilmesi amacıyla yeni dahil olacak mükellef gruplarının belirlenmesine,
b) Yeni elektronik belge uygulamalarının (e-Dekont, e-Sigorta Poliçesi, e-Sigorta Komisyon Gider Belgesi, e-Döviz Alım-Satım Belgesi, e-Gider Pusulası) başlatılmasına,
c) Elektronik defter ve belge uygulamalarına ilişkin mevzuatta sadeleştirmeyi ve basitliği sağlamak üzere, bugüne kadar yayınlanmış olan 19 adet Genel Tebliğ yerine TEK bir Genel Tebliğ hazırlanmasına,
yönelik “Elektronik Defter ve Belge Uygulamalarına İlişkin Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğ Taslağı” hazırlanmıştır.
Söz konusu Genel Tebliğ Taslağı ile yürürlükte bulunan Genel Tebliğ açıklamaları, elektronik defter ve belge uygulamaları bazında ve sistematik bir yaklaşımla yeniden ele alınmış ve uygulamalara zorunlu olarak dahil olması gereken mükellef grupları ve uygulamalara zorunlu geçiş tarihleri, daha önce paylaşılan Tebliğ Taslaklarına ilişkin kamu oyundan gelen görüşler çerçevesinde yenilenmiştir.
Söz konusu Tebliğ Taslağı, öngörülen yenilikler ana başlıkları itibariyle aşağıda yer almaktadır:
1. 2018 veya müteakip yıllar cirosu 5 milyon TL’yi aşan mükelleflerin 1.1.2020 tarihine kadar ( 2019 ve izleyen yıllar cirosu 5 milyon TL’yi aşan mükelleflerin ise ilgili yılı izleyen 2
nci yılın başından itibaren)e-Fatura ve e-Defter uygulamasına geçiş zorunluluğu getirilmesi,
2. ÖTV (I) sayılı liste kapsamındaki mallar ile ilgili olarak EPDK dan lisans alan veya ÖTV III sayılı liste kapsamından ÖTV mükellefiyeti tesis ettirenlerin (bayilik lisansı olanlar dahil), lisans alımı veya ÖTV mükellefiyetinin tesis edildiği ayı izleyen dördüncü ayın başından itibaren (2019 yılında lisans alımı veya mükellefiyet tesisini gerçekleştiren mükellefler
1.1.2020 tarihinden itibaren) e-Fatura ve e-Defter uygulamasına geçiş zorunluluğu
getirilmesi,
3. Gümrük Beyannameli mal ihracı faturaları ile yolcu beraberi eşya ihracı faturalarında 1/7/2017 tarihinden itibaren olduğu gibi, e-Fatura uygulamasında bulunan mükelleflerin bavul ticareti kapsamında hali hazırda kağıt ortamda düzenledikleri ÖZEL FATURA’ların da 1.1.2020 tarihinden itibaren elektronik ortamda ve e-Fatura olarak düzenlenmesi zorunluluğunun getirilmesi,
4. e-Arşiv Fatura Uygulamasından da GİB tarafından mükelleflere ücretsiz olarak sunulan PORTAL yöntemi ile yararlanılabilmesi imkanının getirilmesi,
5. Hali hazırda 421 ve 454 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri kapsamında e-Fatura ve e-Defter uygulamalarına dahil olma zorunluluğu bulunan mükelleflerin, 1.9.2019 tarihine kadar e-Arşiv Fatura uygulamasına da geçme zorunluluğunun getirilmesi,
6. e-Ticaret Aracı Hizmet Sağlayıcıları, İnternet Reklamcılığı Hizmet Aracıları ile İnternet Ortamında İlan Yayınlayan mükelleflere 1.1.2020 tarihine kadar e-Arşiv Fatura uygulamasına zorunlu olarak dahil olmaları,
7. 2018 veya müteakip hesap dönemleri brüt satış hasılatı (veya satışları ile gayrisafi iş hasılatı) 5 Milyon TL ve üzeri olan mükelleflere Gelir/Kurumlar Vergisi Beyannamelerinin verildiği tarihi izleyen hesap dönemi başından itibaren e-Arşiv Fatura uygulamasına de zorunlu olarak geçmeleri,
8. e-Fatura ve e-Arşiv Fatura uygulamalarına kayıtlı olmayan mükelleflerce aynı günde aynı kişi veya kurumlara düzenlenen faturaların vergiler dahil toplam tutarının 50.000 TL’yi aşması halinde söz konusu faturaların 1.1.2020 tarihinden itibaren ücretsiz olarak sunulan e-Arşiv İnternet Portali (GİB PORTAL) üzerinden e-Arşiv Fatura olarak düzenleme zorunluluğu getirilmesi,
9. 483 sıra No.lu VUK Genel Tebliğinin 6’ncı maddesinde belirtilen ÖKC kullanımından muafiyeti şartlarını sağlayarak ÖKC kullanımından muaf olan ve e-Arşiv Fatura uygulamasına dahil olan mükelleflerin; vergiler dahil 500 TL’yi aşmayan perakende mal ve hizmet satışlarında düzenlenecek e-Arşiv Faturalarında müşterinin adı bölümüne “Nihai Tüketici” açıklaması ile düzenlenmesi halinde perakende satış fişi veya ödeme kaydedici cihaz fişi yerine kullanılabilmesine imkan verilmesi,
10. Gelir İdaresi Başkanlığının, yapacağı analiz çalışmalarıyla riskli ya da vergiye uyum düzeyi düşük mükelleflere ve Başkanlıkça belirlenen diğer mükellef gruplarına yazılı bildirimle en az 1 aylık süre vermek suretiyle e-Fatura, e-Defter ve e-Arşiv Fatura uygulamalarına geçme zorunluluğu getirilebilmesi,
11. Tebliğde belirtilen mükellef gruplarına e-Arşiv Faturalarının düzenlenmesi ve müşterilerine kağıt ortamda iletilmesinde el terminallerinin kullanılabilmesine imkan verilmesi,
12. e-İrsaliye, e-Serbest Meslek Makbuzu, e-Müstahsil Makbuzu uygulamalarına 1/1/2020 tarihinden itibaren zorunlu olarak dahil olması gereken mükellef grupları yeniden belirlenmiş,
13. e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı olmayan alıcılara da sevk irsaliyesinin e-İrsaliye olarak düzenlenmesi ve muhatabına talebi doğrultusunda kağıt veya elektronik ortamda iletilmesi,
14. e-Dekont, e-Sigorta Poliçesi, e-Sigorta Komisyon Gider Belgesi, e-Gider Pusulası, e-
Döviz Alım-Satım Belgesi uygulamaları da Tebliğe eklenerek hali hazırda kağıt ortamda düzenlemek, muhafaza ve ibraz etmek durumunda kaldığı söz konusu belgelerin de elektronik ortamda elektronik belge olarak düzenlenip, muhafaza ve ibraz edilmesine imkan verilmesi,
15. Şehirlerarası tarifeli yolcu taşımacılığı gerçekleştiren mükelleflerin 1.1.2020 tarihine kadar e-Bilet uygulamasına dahil olma zorunluluğu getirilmesi,
16. Sinema işletmelerinin 1.1.2020 tarihine kadar e-Bilet uygulamasına dahil olması ve düzenlenen her e-Biletin ayrıca Yeni Nesil ÖKC’lerde de Bilgi Fişi yoluyla kayıt edilmesi ve GİB’e e-Bilet Raporlarının iletilmesi zorunluluğunun getirilmesi,
17. Sigorta Şirketlerinin 1.1.2020 tarihine kadar e-Sigorta Komisyon Gider Belgesi uygulamasına zorunlu olarak dahil olmaları,
18. Elektronik defter yazılımlarında ilk onaydan sonra gerçekleştirilen güncellemelerin de test ve onay işlemine tabi olması,
19. Elektronik defter uygulamasında elektronik defterler oluşturuluncaya kadarki süreçte muhasebe kayıtların Muhasebe Fişleri ile tevsik olunması gerektiği,
20. Elektronik defter ve berat dosyalarının mükelleflerin muvafakatnameleri ile Başkanlıktan izin alan özel entegratörlerin, 3568 Sayılı Kanunla yetkilendirilen Meslek Mensuplarının, mali mühürleri ya da elektronik imzaları ile de imzalanabilmesi imkanının getirilmesi,
21. Elektronik defter ve berat dosyalarının mükelleflerin sistemlerinde oluşabilecek elektronik vb. diğer teknik sorunlar, mücbir sebepler nedeniyle zayi olması halinde defter kayıtlarına sonradan ulaşılabilmesini sağlamak üzere gizlilik ve güvenlik esasları da dikkate alınarak, defter ve berat dosyalarının ikincil kopyalarının Başkanlıkta veya Başkanlıktan izin alan saklamacı kuruluşlarda 1.1.2020 tarihinden itibaren ayrıca saklanması zorunluluğunun getirilmesi,
22. Mücbir sebepler vb. teknik sebeplerle defter ve belgelerin zayi olması halinde izlenmesi gereken usul ve esasların açıklığa kavuşturulması, öngörülmektedir.
Tebliğde, e belge düzenlemelerine ilişkin olarak ceza uygulaması aşağıdaki gibi belirtilmiştir.
“Elektronik belge olarak düzenlenme zorunluluğu getirilen belgelerin kâğıt olarak düzenlenmesi veya hiç düzenlenmemesi halinde Vergi Usul Kanunu’nda öngörülen cezalar uygulanır.
Vergi Usul Kanununun 7103 sayılı Kanunun 12’nci maddesi ile değişik 353’üncü maddesinin birinci fıkrasının (1) ve (2) numaralı bentlerinde aşağıdaki hükümlere yer verilmiştir.
1) Elektronik belge olarak düzenlenmesi gerekenler de dâhil olmak üzere, verilmesi ve alınması icap eden fatura, gider pusulası, müstahsil makbuzu ile serbest meslek makbuzlarının verilmemesi, alınmaması, düzenlenen bu belgelerde gerçek meblağdan farklı meblağlara yer verilmesi, bu belgelerin elektronik belge olarak düzenlenmesi gerekirken Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenen zorunlu haller hariç olmak üzere kâğıt olarak düzenlenmesi ya da bu Kanunun 227’nci ve 231’inci maddelerine göre hiç düzenlenmemiş sayılması halinde; bu belgeleri düzenlemek ve almak zorunda olanların her birine, her bir belge için 240 Türk lirasından aşağı olmamak üzere bu belgelere yazılması gereken meblağın veya meblağ farkının %10’u nispetinde özel usulsüzlük cezası kesilir.
Bir takvim yılı içinde her bir belge nevine ilişkin olarak tespit olunan yukarıda yazılı özel usulsüzlükler için kesilecek cezanın toplamı 120.000 Türk lirasını geçemez.
2) Elektronik belge olarak düzenlenmesi gerekenler de dâhil olmak üzere, perakende satış fişi, ödeme kaydedici cihazla verilen fiş, giriş ve yolcu taşıma bileti, sevk irsaliyesi, taşıma irsaliyesi, yolcu listesi, günlük müşteri listesi ile Hazine ve Maliye Bakanlığınca düzenlenme zorunluluğu getirilen belgelerin; düzenlenmediğinin, kullanılmadığının, bulundurulmadığının, düzenlenen belgelerin aslı ile örneğinde farklı meblağlara yer verildiğinin, gerçeğe aykırı olarak düzenlendiğinin veya elektronik belge olarak düzenlenmesi gerekirken Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenen zorunlu haller hariç olmak üzere kâğıt olarak düzenlendiğinin tespiti ya da bu belgelerin bu Kanunun 227’nci maddesine göre hiç düzenlenmemiş sayılması
halinde, her bir belge için 240 Türk lirası özel usulsüzlük cezası kesilir. Ancak, her bir belge nevine ilişkin olarak kesilecek özel usulsüzlük cezasının toplamı her bir tespit için 12.000 Türk lirasını, bir takvim yılı içinde ise 120.000 Türk lirasını geçemez. “
Diğer taraftan, yukarıda belirtilen tebliğ taslaklarında yer alan tarihlerin henüz kesinleşmediği ve değişebileceği dikkate alınmalıdır.
Saygılarımızla…
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir Oğuzhan GÜNGÖR
Şişli - İSTANBUL
