" TAŞINMAZLARIN
YENİDEN DEĞERLEMEYE TABİ TUTULMASINA İLİŞKİN
VUK GENEL TEBLİĞİ YAYIMLANDI."
7144 sayılı Kanunla Vergi Usul Kanunu’na eklenen Geçici 31 inci madde ile bilanço esasına göre defter tutan gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinin aktiflerinde yer alan taşınmazlarının değerlerinin Yİ-ÜFE değerindeki artış oranı dikkate alınmak suretiyle yeniden hesaplanması imkanı sağlanmıştı.
06.07.2008 tarihli ve 30470 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 500 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile söz konusu uygulamanın usul ve esasları belirlenmiştir.
Bu sirkülerimizde ilgili Tebliğ’de yer alan düzenlemelere ilişkin özet açıklamalara yer verilmiştir.
- Tam mükellefiyete tabi ve bilanço esasına göre defter tutan, kollektif, adi komandit ve adi şirketler de dahil olmak üzere, gelir vergisi mükellefleri ile kurumlar vergisi mükellefleri yeniden değerleme hakkına sahip bulunmaktadır. Yeniden değerleme zorunlu bir uygulama olmayıp dileyen mükellefler bilançolarında kayıtlı taşınmazları yeniden değerlemeye tabi tutmayarak mevcut durumlarını muhafaza edebilirler.
- Kapsam dahilindeki mükelleflerin 25.05.2018 tarihi itibarıyla aktife kayıtlı bulunan taşınmazlar (tapu kütüğünde ayrı sayfaya kaydedilen bağımsız ve sürekli hak niteliğindeki üst hakları dahil) için uygulamadan yararlanılabilir.
- Sat-kirala-geri al işlemine veya kira sertifikası ihracına konu edilen taşınmazlar ile taşınmazların alım, satım ve inşa işleri ile devamlı olarak uğraşanların bu amaçla aktiflerinde kayıtlı bulunan emtia niteliğindeki kıymetler, yeniden değerlemeye tabi tutulamayacaktır.
- Boş arsa ve arazilerde yeniden değerlemeye tabi tutulabilir.
- Yeniden değerleme, 25.05.2018 tarihi itibarıyla yasal defter kayıtlarında yer alan taşınmazlar ile bunlara ait amortismanların bu tarihteki değerleri esas alınmak suretiyle 30.09.2018 tarihine kadar yapılabilecektir. Amortismana tabi taşınmazlar için amortismanın herhangi bir yılda eksik ayrılması veya hiç ayrılmamış olması durumunda, yeniden değerlemeye esas alınacak değer bu amortismanlar tam olarak ayrılmış varsayılarak belirlenecektir.
- Uygulamadan yararlanabilmek için 30.09.2018 tarihine kadar yeniden değerleme işleminin yapılması ve değer artışına ilişkin %5 oranında hesaplanan verginin de yeniden değerleme işleminin yapıldığı tarihi izleyen ayın 25 inci günü akşamına kadar beyan edilip ödenmesi zorunludur. Ödenen vergi; gelir ve kurumlar vergisinden mahsup edilmeyeceği gibi, gelir ve kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak da dikkate alınamayacaktır.
- 31.12.2004 tarihli bilançolarda yer alan taşınmazlar için yeniden değerleme oranı; 2018 yılı Nisan ayı Yİ-ÜFE değerinin, 2005 yılı Ocak ayı Yİ-ÜFE değerine bölünmesi ile bulunacaktır.
- 31.12.2004 tarihinden sonra iktisap edilen taşınmazlar için yeniden değerleme oranı; 2018 yılı Nisan ayı Yİ-ÜFE değerinin, taşınmazın iktisap edildiği ayı izleyen aya ilişkin Yİ-ÜFE değerine bölünmesi ile bulunacaktır.
- Yıl yıl belirlenen Yİ-ÜFE endeks değerleri Tebliğ ekinde yer almaktadır.
- Devir, tür değiştirme ve bölünme hallerinde, devrolunan, tür değiştiren veya bölünen işletmeler/şirketler tarafından iktisap edilen taşınmazların devralanlar tarafından yeniden değerlenmesinde kullanılacak yeniden değerleme oranının hesabında söz konusu taşınmazların devir eden, tür değiştiren veya bölünen işletme/şirket tarafından iktisap edildiği tarihin esas alınması gerekmektedir.
- Finansal kiralama yoluyla iktisap edilen ve mülkiyeti devredilmiş olan taşınmazlara ait yeniden değerleme oranının belirlenmesinde iktisap tarihi olarak, kiracının kullanma hakkını aktifleştirdiği tarih esas alınır. Mülkiyet hakkı devredilmemiş taşınmazlar için uygulamadan yararlanılamayacaktır.
- Taşınmazların maliyet bedeline eklenen giderler ile maliyet bedeline dahil edilen kredi faizleri ve kur farkları için parçalı yeniden değerleme yapılacak ve taşınmazın yeniden değerleme sonrası değeri bulunacaktır.
- 31.12.2004 tarihinden sonra inşa edilerek aktifleştirilen binaların yeniden değerlemeye tabi tutulmasında, mükelleflerce bina maliyet bedeline dahil edilen arsa payı bedeli ile diğer maliyet unsurları ayrıştırılmak sureti ile yeniden değerleme sonrası tutar hesaplanacaktır. Buna göre, bu binaların yeniden değerleme sonrası değerlerinin hesaplanmasında, arsa payı için arsanın iktisap tarihine (arsa enflasyon düzeltmesi yapılmış en son bilanço tarihinden önce iktisap edilmiş ise enflasyon düzeltmesi yapılmış son bilanço tarihine) göre bulunacak yeniden değerleme oranı, diğer maliyet unsurları için ise binanın aktifleştirildiği tarihe göre bulunacak yeniden değerleme oranı dikkate alınacaktır.
- Yeniden değerleme neticesinde hesaplanan değer artışı, yeniden değerlemeye tabi tutulan taşınmazların her birine isabet eden değer artışları ayrıntılı olarak gösterilecek şekilde, bilançonun pasifinde 522 Kodlu MDV Yeniden Değerleme Artışları hesabınaaktarılacaktır.
- Pasifte 522 Kodlu MDV Yeniden Değerleme Artışları hesabında gösterilen değer artışı tutarının, mükellefler tarafından istenildiğinde sermayeye ilave edilmesi mümkün bulunmaktadır. Ancak söz konusu fonun sermayeye ilave edilme dışında herhangi bir şekilde başka bir hesaba nakledilen veya işletmeden çekilen kısmı, bu işlemin yapıldığı dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksizin bu dönemde gelir veya kurumlar vergisine tabi tutulacaktır. Devir, tür değiştirme halleri bölünme hallerinde, fon hesabında yer alan tutarlar işletmeden çekilmiş veya başka bir hesaba nakledilmiş sayılmayacaktır.
- Yeniden değerlemeye tabi tutulan taşınmazların satılması veya herhangi bir şekilde elden çıkarılması halinde, pasifte özel fon hesabında gösterilen değer artışı tutarları, satış kazancına dahil edilmeyecek ve fon hesabı kayıtlarda kalmaya devam edecektir.
- Amortismana tabi olan taşınmazların yeniden değerleme sonrasında bulunan değerleri üzerinden amortisman ayrılmaya devam edilecektir.
- Yeniden değerlemeye tabi tutulan taşınmazların her birine isabet eden değer artışları ile bunların hesap şekilleri, envanter defterlerinin ayrı bir sayfasında ayrıntılı olarak gösterilecektir.
- Tebliğde yeniden değerleme uygulanmasına ilişkin örnekler yer almaktadır.
Sirküler ekine ulaşmak için
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir Oğuzhan GÜNGÖR
Şişli - İSTANBUL
