Kişinin Hukuki Durumu

Tutacağı Defterler

Tacir (Gerçek ve tüzel kişi)

Şahıs şirketleri

Anonim şirketler
Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler
Kooperatifler

Limited şirketler

Madde No

Konusu

2016 Yılında Uygulanan Miktar (TL)

2017 Yılında Uygulanan Miktar (TL)

2018 Yılında Uygulanan Miktar (TL)

MADDE 177-

Bilanço esasına göre defter
tutma hadleri

Alış tutarı

168.000

170.000

190.000

Satış tutarı

230.000

230.000

260.000

2- Yıllık gayrisafi iş hasılatı

90.000

90.000

100.000

3- İş hasılatının beş katı ile yıllık satış tutarının toplamı

168.000

170.000

190.000

Mükellefler

Defterler

Birinci sınıf tüccar (Bilanço Esası)

Yevmiye defteri
Defteri kebir Envanter defteri

İkinci sınıf tüccar (İşletme Esası)

İşletme defteri

İşletmenin faaliyet konusuna göre ayrıca tutulması zorunlu defterler

İmalat defteri Kombine imalat defteri Bitim işleri defteri
Yabancı nakliyat kurumlarının hasılat
defteri
Ambar Defteri

Serbest meslek erbabı

Serbest meslek kazanç defteri

Noterler

Özel defterler

Çiftçiler

Çiftçi işletme defteri

Ayrıca tutulabilecek defterler

Banka, banker ve sigorta şirketlerinin gider vergisine ilişkin kayıtları
Damga resmi kayıtları7
Menkul ve gayrimenkul sermaye iratlarına ait kayıtlar

Tasdik Durumu

Türk Ticaret Kanunu

Vergi Usul Kanunu

İlk tasdik

İlk açılışta
kullanılmaya
başlamadan önce tasdik ettirilecek fiziki ortamda tutulan defterler

Yevmiye defteri,
Defteri kebir,
Envanter defteri,
Pay defteri,
Yönetim    kurulu

karar defteri

Genel kurul toplantı ve müzakere defteri
Müdürler kurulu defteri

Yevmiye defteri
Envanter defterleri;
İşletme defteri
Çiftçi  işletme

defteri; ----

İmalat ve İstihsal

Vergisi defterleri;
(Basit İstihsal Vergisi defteri dahil)

Nakliya Vergisi defteri;
Yabancı nakliyat kurumlarının hasılat defteri;
Serbest       meslek kazanç defteri; Bu defterler yerine kullanılacak olan defterler

Açılış onayı tasdik zamanı

Açılış onayları kuruluş sırasında ve kullanmaya başlamadan önce noter tarafından yapılır Açılış onaylarının

noter tarafından yapıldığı hallerde ticaret sicili tasdiknamesinin noterce aranması zorunludur. Ticaret sicili tasdiknamesinin aslı ibraz edilmek kaydıyla bir örneği noterce saklanır.

Ticaret şirketleri dışındaki gerçek ve tüzel kişi tacirlerin kuruluş sırasında yaptıracakları ticari defterlere ilişkin açılış  onaylarında ticaret sicili tasdiknamesi aranmaz. Anonim ve limited şirketler ile kooperatiflerin kuruluşunda, ticari defterlerin açılış
onayları şirket merkezinin bulunduğu ticaret sicili müdürlüğü tarafından yapılır.

Yeniden işe başlayanlar, sınıf değiştirenler ve yeni bir mükellefiyete girenler işe başlama, sınıf
değiştirme ve yeni mükellefiyete girme tarihinden önce;

vergi muafiyeti kalkanlar, muaflıktan çıkma tarihinden başlayarak on gün içinde

Tasdik Durumu

Türk Ticaret Kanunu

Vergi Usul Kanunu

İzleyen
dönemler

Açılış onaylarının her hesap dönemi için yapılması zorunlu defterler

Yevmiye defteri,
Defteri kebir,
Envanter defteri
Yönetim kurulu karar defteri

---

Müdürler kurulu defteri

Yevmiye defteri
Envanter defterleri;
İşletme defteri
Çiftçi işletme defteri;
--- İmalat ve İstihsalVergisi defterleri; (Basit İstihsal Vergisi defteri dahil)Nakliyat Vergisi defteri;
Yabancı nakliyat kurumlarının hasılat defteri;
Serbest meslek kazanç defteri;
Bu defterler yerinekullanılacak olan defterler

İzleyen hesap dönemlerinde açılış onayı yaptırılmaksızın kullanılmaya devam edilebilecek defterler (yeterli yaprakları bulunması kaydıyla)

İzleyen faaliyet dönemlerindeki açılış onayı zamanı

İzleyen faaliyet dönemlerindeki açılış onayları ise defterlerin kullanılacağı faaliyet döneminin ilk ayından önceki ayın sonuna kadar noter tarafından yapılır.

Öteden beri işe devam etmekte olanlar defterin kullanılacağı yıldan önce gelen son ayda

Yaprakları bulunması halinde yeni hesap
döneminin ilk ayı içerisinde onay yenilemek suretiyle kullanılacak defterler

Yönetim kurulu karar defteri,
Yevmiye defteri,
Envanter defteri
Defteri kebir

Müdürler kurulu defteri

Yevmiye defteri
Envanter defterleri;
İşletme defteri
Çiftçi işletmedefteri;
---
İmalat ve İstihsal

Vergisi defterleri; (Basit İstihsal Vergisi defteri dahil)

Nakliyat Vergisi defteri;
Yabancı nakliyat kurumlarının hasılat defteri;
Serbest meslekkazanç defteri;Bu defterler yerinekullanılacak olan defterler

Onaya tabi defterlerin hesap dönemi içinde dolması dolayısıyla veya başka
sebeplerle yıl
içinde yeni defter kullanılması

Kullanmaya başlamadan önce

Kullanmaya başlamadan önce

Tasdik Durumu

Türk Ticaret Kanunu

Vergi Usul Kanunu

Kapanış
tasdiki

Kapanış onayına
tabi defterler

Kapanış onayı zamanı

Yevmiye Defteri; izleyen hesap döneminin altıncı ayı Yönetim kurulu karar defteri izleyen hesap döneminin birinci ayının sonu Vergi Usul Kanununun 13’üncü ve 15’inci maddesi uyarınca Maliye Bakanlığı tarafından mücbir sebep halinin ilan edildiği yerlerde, defterlerin kapanış onayları, mücbir sebebin sona erdiği tarihi takip eden ikinci ayın sonuna kadar yapılabilir

Defter

Asgari Olması Gereken Bilgiler

Yevmiye defteri

Defteri kebir

Envanter defteri

Taşınmazların, alacakların, borçların, nakit para tutarının ve varlıklar ile borçların değerleri

Pay defteri

Genel kurul toplantı ve müzakere defteri

Tüzel kişi tacirlerin genel kurul toplantılarında görüşülen hususların ve alınan kararlar (Genel kurul toplantı ve müzakere defteri, şirket genel kurul toplantısı yapılırken genel kurulda sorulan sorular, verilen  cevaplar,  sunulan   önergeler alınan kararlar işlenerek düzenlenebileceği       gibi hazırlanan toplantı tutanağının deftere yapıştırılması şeklinde de tutulabilir.) Kollektif ve komandit şirketlerde yönetimle görevlendirilen ortağın veya ortakların yahut bütün ortakların şirket yönetimi ile ilgili olarak aldığı kararlar da genel kurul toplantı ve müzakere defterine kaydedilir.

Müdürler kurulu karar
defteri

Limited şirketlerde müdür veya müdürler kurulunun şirket yönetimi ile ilgili olarak aldığı kararlar genel kurul toplantı ve müzakere defterine kaydedilebileceği gibi ayrı bir müdürler kurulu karar defteri de tutulabilir. Müdürler kurulu karar defterinin tutulması halinde açılış ve kapanış onayları dahil olmak üzere yönetim kurulu karar defterine ilişkin hükümler uygulanır. Kararların genel kurul toplantı ve müzakere defterine kaydedilmesi halinde 10 uncu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen hususların yazılması zorunludur. Ayrı bir müdürler kurulu karar defteri tutulması halinde müdür veya müdürler kurulu kararları genel kurul toplantı ve müzakere defterine kaydedilemez.

Türk Ticaret Kanunu’na göre

Vergi Usul Kanununa göre

10 yıl

5 yıl

Her tacir; tutmakla yükümlü olduğu ticari defterleri ve bu defterlere yapılan kayıtların dayandığı belgeleri sınıflandırılmış bir şekilde on yıl saklamakla yükümlüdür. Saklama süresi, ticari defterlere son kaydın yapıldığı veya muhasebe belgelerinin oluştuğu takvim yılının bitişiyle
başlar.

Zamanaşımı süreleri dikkate alınarak
Örn. Yıllara yaygın inşaat işinde hesap dönemi bütünlüğü
dikkate alınmalıdır.

e-defter tutmak zorunda olanlar ve
uygulamaya geçiş zamanı

2017 hesap dönemi brüt satış hasılatı 10 Milyon TL ve üzeri olan mükellefler  2019  hesap döneminde, e-defter tutmak ve 1/1/2019  tarihinden itibaren e-fatura düzenlemek zorundadır. (454 seri No.lu VUK Genel Tebliği ile)
Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli I sayılı listedeki malların imali, ithali, teslimi vb. faaliyetleri nedeniyle Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK)'ndan 2018 yılı içerinde lisans alan mükellefler (Bayilik lisansı olanlar, münhasıran bu lisansa sahip olmaları nedeniyle bu kapsamında değerlendirilmeyecektir)       1/1/2019      tarihinden itibaren   elektronik   fatura   ve   elektronik defter uygulamasına geçmek zorundadır. Bununla birlikte lisans tarihi 1/10/2018 –31/12/2018 tarihi olan mükellefler istemeleri halinde 1/1/2020 tarihinden itibaren elektronik defter tutabilecekler ve e-Fatura uygulamasına geçebileceklerdir. (454 seri No.lu VUK Genel Tebliği ile) Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli III sayılı listedeki malları imal, inşa ve ithal eden mükelleflerden 2018 yılı içerinde mükellefiyet tesis ettirenler 1/1/2019 tarihinden itibaren elektronik fatura ve elektronik defter uygulamasına geçmek zorundadır. Bununla birlikte mükellefiyet tesis tarihi 1/10/2018 –31/12/2018 tarihi olan mükellefler istemeleri halinde 1/1/2020 tarihinden itibaren elektronik defter tutabilecekler ve e-Fatura uygulamasına geçebileceklerdir. (454 seri No.lu VUK Genel Tebliği ile) İnternet üzerinden mal ve hizmet satışı yapan ve 2017 yılı gelir tablosu brüt satış hasılatı tutarı5 milyon lira ve üzerinde olan mükellefler, 31/12/2018 tarihine kadar  başvurularını  ve  fiili geçiş hazırlıklarını tamamlayarak 1/1/2019 tarihinden itibaren e-Arşiv Uygulamasına geçmek zorundadırlar. (464 seri No.lu VUK Genel Tebliği ile)

e) Elektronik fatura ve elektronik defter uygulamasına geçme zorunluluğu getirilen mükellefler; tam bölünme, birleşme (devralma şeklinde birleşme ve yeni kuruluş şeklinde birleşme) veya tür (nev'i) değişikliğine gitmeleri halinde devrolunan veya birleşilen tüzel kişi mükellefler ile tam bölünme veya tür (nev'i) değişikliği sonucunda ortaya çıkan yeni tüzel kişi mükellefler de e- Fatura uygulamasına geçmek ve elektronik defter tutmak zorundadır. Bu durumda uygulamalara geçme süresi hiçbir koşulda işlemin ticaret siciline tescil tarihini izleyen ayın başından itibaren 3 ayı geçemez.

(454 seri No.lu VUK Genel Tebliği ile)
f) 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli cetvellerde yer alan idare, kurum ve kuruluşlar ile iktisadi kamu kuruluşlarının elektronik fatura uygulamasına geçme yararlanma ve elektronik defter tutma zorunluluğu bulunmamaktadır. (454 seri No.lu VUK Genel Tebliği ile)

Elektronik Ortamda Tutulacak Defterler

Başlangıç aşamasında yevmiye defteri ve büyük defterin elektronik defter kapsamında tutulması öngörülmüş olup, ilerleyen dönemlerde diğer yasal defterlerle ilgili duyuru yapılacağı belirtilmiştir.
(Defter Beyan Sistemine ilişkin bilgilere izleyen bölümde yer verilmiştir.)

Elektronik Defterlerin Tutulması ve Oluşturulması

Elektronik ortamda defter tutacak mükellefler duyurulan format ve standartlara uygun olarak ve aylık dönemler itibarıyla elektronik defterlerini oluşturmaya ve saklamaya başlayacaklardır. Defterlerini elektronik defter biçiminde tutmaya başlayanlar, söz konusu defterlerini kâğıt ortamında tutamazlar.

Elektronik defter tutma sürecinde hesap döneminin ilk ayının beratının alınması açılış onayı, son ayının beratının alınması ise kapanış onayı yerine geçer.

Uygulamadan yararlananlar, aylık dönemler itibarıyla oluşturdukları elektronik defterler için, aşağıda yer alan adımları izleyerek berat almak ve bunları istenildiğinde ibraz etmek üzere muhafaza etmek zorundadırlar.

Gerçek kişiler elektronik defterlerini, ilgili olduğu ayı takip eden üçüncü ayın son gününe kadar kendilerine ait güvenli elektronik imza veya mali mühür ile imzalar.

Tüzel kişiler elektronik defterlerini, ilgili olduğu ayı takip eden üçüncü ayın son gününe kadar (Hesap döneminin son ayına ait      defterler      kurumlar   vergisi beyannamesinin  verildiği  ayın  son  gününe  kadar) kendilerine ait mali mühür ile onaylar.

İmzalı veya mühürlü defterler için berat dosyaları oluşturulur ve bu dosyalar Elektronik Defter Uygulaması aracılığı ile GİB’in onayına sunulur.
GİB mali mührünü de içeren beratlar elektronik defter tutanlar tarafından indirilerek istenildiğinde ibraz edilmek üzere ilgili olduğu elektronik defterler ile birlikte muhafaza edilir.

Aylık dönem, sadece onaya sunulan ayın defter kayıtlarını ifade etmekte olup, önceki aylara ait kayıtları içermez. Hesap dönemi veya takvim yılı içerisinde de elektronik defter tutmaya başlanabilir. Ancak hesap dönemi veya takvim yılı içerisinde elektronik defter tutmaya başlayanlar, başladıkları tarihi izleyen bir aylık süre içerisinde eski defterlerine kapanış tasdiki yaptıracaklardır.

Yukarıda sayılan adımların neticesinde oluşturulan elektronik defterler, GİB tarafından onaylanan beratları ile birlikte Vergi Usul Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu kapsamında geçerli kanuni defter olarak kabul edilecektir.

Elektronik Defterlerin Muhafazası ve İbrazı

Elektronik defter oluşturma konusunda izin alanlar, muhafaza ve ibraz ödevlerini yerine getirirken aşağıdaki hususlara uygun hareket etmek zorundadırlar:

Elektronik defterler, istenildiğinde ibraz edilmek üzere ilgili olduğu beratları ile birlikte muhafaza edilmek zorundadır.
Elektronik defterler ile beratlarının veri bütünlüğünün sağlanması ile kaynağının inkâr edilmezliği, güvenli elektronik imza veya mali mühür ile garanti altına alındığı için elektronik defterler kâğıt ortamında saklanmayacaktır.
Defterlerini elektronik ortamında tutanlar,  elektronik

defterlerini ve ilgili beratlarını vergi kanunları, Türk Ticaret  Kanunu  ve  diğer  düzenlemelerde  yer alan süreler dâhilinde elektronik, manyetik veya optik ortamlarda muhafaza ve istenildiğinde elektronik, manyetik veya optik araçlar vasıtasıyla eksiksiz ve okunabilir şekilde ibraz etmekle yükümlüdür.
ç) Muhafaza ve ibraz yükümlülüğü, elektronik defterlerin ve beratların doğruluğuna, bütünlüğüne ve değişmezliğine ilişkin olan (elektronik imza ve mali mühür değerleri dâhil) her türlü elektronik kayıt ve veri ile doğrulama ve görüntüleme araçlarının tümünü kapsamakta olup, elektronik defterlere istenildiğinde kolaylıkla erişebilmeyi, anlaşılabilir ve eksiksiz bir biçimde görüntüleyebilmeyi ve okunabilir kâğıt baskılarını üretebilmeyi sağlayacak biçimde yerine getirilmelidir.
d) Elektronik defterler ve beratların elektronik defter izni verilenlerin kendilerine ait bilgi işlem sistemlerinde muhafaza edilmesi mecburi olup, üçüncü kişiler nezdinde ya da yurt dışında muhafaza işlemi Başkanlık ve Genel Müdürlük açısından herhangi bir hüküm ifade etmemektedir. Muhafaza yükümlülüğünün Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde ve Türkiye Cumhuriyeti kanunlarının geçerli olduğu yerlerde yerine getirilmesi
zorunludur.

Elektronik defter uygulamasında
ihtiyarilik

Elektronik defter tutmak zorunda olan mükelleflerden mal veya hizmet alan ve belirlenen hadlerin altında kalan mükellefler de istemeleri halinde elektronik defter ve elektronik fatura uygulamalarından
yararlanabileceklerdir.

Elektronik defter tutanların kağıt ortamında defter tutmaları

Elektronik defter tutma zorunluluğu getirilen mükellefler kâğıt ortamında defter tutamazlar. Bu mükelleflerin kâğıt ortamında defter tutmaları halinde hiç defter tutmamış sayılmayacakları belirtilmektedir.

Defter Beyan Sistemi

17 Aralık 2017 tarihli ve 30273 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 486 sıra No.lu VUK Genel Tebliğinde;

• Serbest meslek erbabı ile basit usule tabi olan

mükelleflerin (noterler ile noterlik görevini ifa ile mükellef olanlar hariç) kayıtlarının 1 Ocak 2018,
- İşletme hesabı esasına göre defter tutan mükelleflerin (serbest meslek kazanç defteri yanında işletme hesabı esasına göre defter tutanlar açısından 1/1/2018) kayıtlarının ise 1 Ocak 2019, tarihinden itibaren elektronik ortamda tutulması, bu mükelleflerden defter tutmak zorunda olanların defterlerinin bu kayıtlardan hareketle elektronik ortamda oluşturulması ve saklanması, vergi beyannamesi, bildirim ve dilekçelerin elektronik ortamda verilebilmesi ile elektronik ortamda belge düzenlenebilmesi amacıyla geliştirilen Defter-Beyan
Sistemini kullanmaları zorunluluğu getirilmiştir.

Defter-Beyan Sistemi üzerinden
tutulabilecek Defterler

• İşletme defteri,
  Çiftçi işletme defteri,
  Serbest meslek kazanç defteri,
  Amortisman defteri,
  Envanter defteri,
  Damga vergisi defteri,
  Ambar defteri ile
  Bitim işleri defteri

Defter-Beyan Sistemi üzerinden tutulacak defterlerde açılış ve kapanış onayı

Defter-Beyan Sistemi vasıtasıyla elektronik ortamda tutulan defterlerin açılış onayı; ilk defa veya yeniden işe başlama ile sınıf değiştirme hallerinde kullanmaya başlamadan önce, izleyen faaliyet dönemlerindeki açılış onayları ise defterlerin kullanılacağı faaliyet döneminin ilk gününde Başkanlık tarafından elektronik olarak yapılır. Açılış onayı 213 sayılı Kanunda öngörülen tasdik hükmündedir.
Defterlere ait oldukları takvim yılının son ayını takip eden dördüncü ayın sonuna kadar Başkanlık tarafından elektronik ortamda kapanış onayı yapılır.
Defter-Beyan Sistemi üzerinden tutulan defterler, 213 sayılı Kanun kapsamında geçerli kanuni defter olarak kabul edilecektir.
Defter-Beyan Sistemi kullanmakla yükümlü olan mükelleflerden defter tutmak zorunda olanların kâğıt ortamında tuttukları defterlerin hukuki geçerliliği bulunmamaktadır.