Mazeret izninde
işveren onayı gerekmez!
Mazeret izni, çalışanların bazı önemli durumlarda kullanabilecekleri yasal haklardan birisiydi. 6645 sayılı Torba Kanun öncesinde, mazeret izinlerinin ücretli mazeret izni kapsamında kullanımı daha çok işveren takdirindeydi. Özellikle, ölüm, evlilik gibi hallerde çalışanların büyük çoğunluğu ücretsiz mazeret izni olarak kullanmaktaydı.
6645 sayılı Kanun ile bu konu çözüme kavuşturuldu. 6645 sayılı son Torba Kanun'da Yapılan düzenleme ile birlikte işçiye; evlenmesi veya evlat edinmesi ya da ana veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü hâlinde üç gün, eşinin doğum yapması hâlinde ise beş gün ücretli izin verileceği hüküm altına alınmıştır. Buna göre İş Kanunu'na tabi çalışanların;
- Evlenmesi,
- Evlat edinmesi,
- Ana veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü hâlinde 3 gün,
- Eşinin doğum yapması hâlinde ise 5 gün,
- İşçilerin en az yüzde yetmiş oranında engelli veya süreğen hastalığı olan çocuğunun tedavisinde, hastalık raporuna dayalı olarak ve çalışan ebeveynden sadece biri tarafından kullanılması kaydıyla, bir yıl içinde toptan veya bölümler hâlinde 10 güne kadar ücretli izin verilmektedir.
Bu mazeret izinlerinin kullanımı için işverenden onay gerekmemekle birlikte, buna ilişkin belge ve bilgilerin işverenle paylaşılarak mazeret izinlerinin kullanılması uygun olacaktır. Yani, işverene durum ve mazeret bildirilerek izin kullanılmalıdır.
4857 sayılı İş Kanunu'nda, işçinin birinci derecede yakını olan kayınpederinin ölümünde izin verileceğine ilişkin herhangi bir hükme yer verilmemiştir. Dolayısıyla, işçinin kayınpederi, kayınvalidesi, dayısı, amcası, teyzesi, halası, eniştesi gibi yakınlarının ölümünde izin verilip verilmeyeceği hususu, iş sözleşmesinde veya toplu iş sözleşmesinde bu konuda herhangi bir hüküm bulunmaması halinde, işverenliğin takdirinde bulunmaktadır.
İşçilere kullandırılması gereken mazeret izinlerinin iş günü olarak hesap edilmemesi gerekmektedir. Verilen izin (mazeret izninin) hafta tatiline, ulusal bayramlara denk gelmesi halinde de bu günler izin günlerinden sayılacaktır.
Söz konusu izin hakkı mazeret izninin gerçekleşmesi ile doğmakta ve devamında kullanılmaktadır.
BELGEYE DAYANDIRILMALIDIR
Mazeret ya da ek ücretli izin olarak tanımlanabilecek bu hakların kullanımı için gerekli belgelerin işverene ibrazı önem taşımaktadır.
İşçi söz konusu hakları kullanırken, ücretli izinli sayılabilmesi için mutlaka bu süreleri belgeleyebilmesi gerekmektedir. Örneğin evlilik durumunda, evliliğini gösterir yasal bir belgeyi işverenliğe sunması gerekir.
Özellikle, işçilerin en az yüzde yetmiş oranında engelli veya süreğen hastalığı olan çocuğunun tedavisinde, hastalık raporuna dayalı olarak ve çalışan ebeveynden sadece biri tarafından kullanılması kaydıyla, bir yıl içinde toptan veya bölümler halinde on güne kadar ücretli izin verileceği hüküm altına alınmıştır.
Maddenin yorumu yapılırken yine, işçinin on güne kadar talep edebileceği sürelerin çocuğunun hastalığına ilişkin raporuna dayanması şarttır. Bir başka ifade ile bu süreler 'kafa izni' olarak değil, gerçekten çocuğun ihtiyacı halinde kullanılması kuraldır.
